شاید برای برخی واژه عروسک ترسناک مقداری کودکانه یا خندهدار به نظر برسد و با خود بگویند که امکان ندارد عروسکی بتواند باعث وحشت در انسان شود. اما ترس از عروسک، که به آن پدیوفوبیا یا به انگلیسی Pedio Phobia گفته میشود، میتواند در تمام سنین روی دهد. جالب است که حتی با وجود این ترسها، برخی افراد به دنبال خرید عروسکهای خاص و کمیاب هستند که نه تنها زیبا نیستند بلکه گاهی هم ترسناک و متفاوت میباشند. اما آیا هیچگاه به این فکر کردهاید که چرا یک کاراکتر در قالب عروسک ترسناک میتواند تا این میزان شما را شوکه کند و تحت تاثیر قرار دهد؟
بیشتر بخوانید: معروفترین عروسک های دنیا
دلیل ترسناک بودن برخی عروسک ها
برخی از فیلمها با محوریت عروسکی ترسناک و یا اسباب بازی های تسخیر شده ساخته میشوند و هدف سازنده آنها نیز ایجاد وحشت در بیننده است. اما گاهی این مسئله، به ویژه برای افراد بالغ، سوال برانگیز میشود. که چگونه یک کاراکتر خیالی میتواند به این میزان بر روحیات و احساسات آنها تاثیر بگذارد. این تأثیر عمیق از ترکیب عوامل مختلف نشأت میگیرد، که در ادامه به طور مفصل به آن می پردازیم.
تضاد بین ظاهر معصومانه عروسک و رفتار شیطانی
یکی از دلایل ترسناک جلوه کردن عروسک ها در برخی از فیلم ها تضاد بین ظاهر معصومانه و کودکانه آن ها با رفتارهای وحشتناک و شیطانی است. عروسک ها به طور معمول نمادی از بی گناهی و وسیله ای برای بازی کودکان شناخته می شوند. زمانی که این چهره های بی آزار به موجوداتی ترسناک تبدیل می شوند احساس نا امنی و ترس عمیقی در مخاطب ایجاد می کنند. این تضاد به گونهای است که بیننده نمیتواند به آسانی از عروسک چشمپوشی کند، چرا که موجودی که تا آن لحظه بیخطر و معصوم به نظر میآمد، به تدریج به یک تهدید پنهان تبدیل میشود.
ترفندهای سینمایی برای ایجاد ترس با عروسک ها
دنیای سینما دنیای شگفتیها است. در سینما با استفاده از تکنیکهای خاص، عروسکها را به موجوداتی ترسناک تبدیل میکنند. استفاده از نورپردازی کم و سایهدار، زوایای دوربین غیرمعمول و نزدیک، افکتهای صوتی ناگهانی و موسیقیهای دلهرهآور همگی در ایجاد حس ترس و ناامنی نقش دارند. این ترفندها باعث میشوند عروسکها زنده و تهدیدآمیز به نظر برسند، حتی اگر به ظاهر هیچ حرکتی نداشته باشند.
دره وهمی و ارتباط آن با ترسناک بودن عروسکها
دره وهمی (Uncanny Valley) یکی دیگر از عواملی است که باعث میشود عروسکها در فیلمها ترسناک به نظر برسند. این پدیده زمانی رخ میدهد که یک عروسک یا ربات تا حد زیادی به انسان شبیه میشود، اما همچنان تفاوتهای ظریفی وجود دارد که آن را غیرانسانی نشان میدهد. این شباهت خیلی نزدیک، اما نه دقیق به انسان، باعث ایجاد حس ناآرامی و حتی ترس در مخاطب میشود. این ناهماهنگی بین ظاهر تقریباً انسانی عروسک و ویژگیهای غیرطبیعی آن، مخاطب را درگیر میکند و موجب میشود که عروسک تهدیدآمیز به نظر برسد.
معرفی 5 عروسک ترسناک تاریخ سینما
تا به امروز، فیلمهای زیادی در ژانر وحشت با محوریت عروسکها تولید گشته که با استقبال گستردهای روبرو شدهاند. فیلمهایی که با محوریت نقشآفرینی یک عروسک توانستهاند تجربهای منحصر به فرد از ترس را به بینندگان ارائه دهند.
عروسک بیلی در مجموعه فیلم های اره
بیلی، عروسک خیمهشببازی در مجموعه «اره» به کارگردانی جیمز وان است. اینگونه که به نظر میآید، جیمز وان ایدههای نابی برای خلق عروسکهای کریپیست دارد. اما برخلاف کاراکترهایی مانند آنابل یا بیلی، در «سکوت مطلق» و یا بسیاری از فیلمهای ترسناک دیگر، با یک عروسک عادی طرف هستیم؛ عروسکی بیجان و مکانیکی که هیچ روحی آن را تسخیر نکرده و فقط با اراده صاحبش حرکت میکند. قربانیان جیگساو (Jigsaw) آخرین چهرهای که میبینند، صورت رنگپریده و گونههای قرمز بیلی است.
آنابل از مجموعه احضار
داستان فیلم درباره یک عروسکساز و همسرش است که پس از مرگ دخترشان، چند یتیم را به خانه خود میآورند. یکی از این کودکان، که جنیس نام دارد، عروسک آنابل را پیدا میکند و به تدریج تسخیر میشود. فیلم با ترفندهای کلاسیک وحشت و جوی دلهرهآور، داستان تبدیل شدن آنابل به واسطهای برای نیرویی شیطانی را روایت میکند. فیلم «آنابل: آفرینش» (Annabelle: Creation) به کارگردانی دیوید اف. سندبرگ و تحت نظارت جیمز وان، به خاستگاه عروسک تسخیر شده آنابل میپردازد.
عروسک دلقک در فیلم پولترگایست
ترکیب دلقک و عروسک میتواند پدیدهای مخوف را رقم بزند. در نظر داشته باشید که این ترکیب توسط روح شیطانی تسخیر شود. فیلم «پولترگایست» روایت خانوادهای است که خانه خود را روی قبرستان قدیمی ساختهاند و مورد تهاجم ارواحی قرار میگیرند که به تمام وسایل خانه نیز رخنه کردهاند. نقشآفرینی عروسک دلقک در این فیلم، اگرچه کوتاه، اما به یادماندنی و ماندگار است.
عروسک برامرز در فیلم پسر
عروسک ترسناک به نام برامز در فیلم «پسر» (The Boy) یکی از نمادهای جدید وحشت در سینمای معاصر است. برامز، با چهرهای آرام و بیگناه، در ظاهر تنها یک عروسک پسرانه است. او توسط والدینی غمگین جایگزین پسرشان که در اثر آتشسوزی مرده، شده است. این والدین از پرستار جدید میخواهند که با دقت از برامز مراقبت کند، گویی او یک کودک واقعی است.
با گذشت زمان، پرستار متوجه میشود که برامز چیزی فراتر از یک عروسک عادی است؛ او به نوعی زنده است و تحت تأثیر نیروهای ماورایی قرار دارد. اتفاقات عجیب و ترسناک به تدریج رخ میدهند، از حرکات غیرمنتظره عروسک گرفته تا صداهای مرموز و نشانههای ماورایی. همه اینها فضایی از ترس و ناامنی را ایجاد میکنند.
عروسک چاکی از بازی کودکانه
عروسک چاکی از مجموعه فیلمهای «بازی کودکانه» (Child’s Play) یکی از نمادهای کلاسیک وحشت در سینما است. چاکی، در ابتدا به عنوان یک عروسک معمولی با نام «گود گای» معرفی میشود که برای کودکان طراحی شده است. اما داستان زمانی ترسناک میشود که روح یک قاتل سریالی به نام چارلز لی ری، طی یک مراسم جادویی، به این عروسک منتقل میشود.
از این لحظه، چاکی به یک موجود شیطانی و قاتل تبدیل شد که با چهرهای معصوم و ظاهر کودکانهاش به قربانیان خود نزدیک میشود.
به طور کلی، ژانر وحشت با بهرهبرداری از عروسکهای تسخیر شده، توانسته است ترس را از دل سادهترین اشیاء بیرون بکشد. این عروسکها با ترکیب ظاهری بیگناه و نیرویی شیطانی، به یک ابزار مؤثر در ایجاد فضایی دلهرهآور تبدیل شدهاند و برای تماشاگران، تجربهای به یادماندنی از وحشت فراهم کردهاند.