تا چند سال پیش یا بهتر بگوییم، در یک دهه گذشته، والدین عمدتاً باور داشتند که اسباب بازی‌ها تنها یک وسیله برای سرگرم کردن کودکان هستند وتنها استفاده آن برای مواقعی است که کودکان بهانه جویی می‌کنند. گاهی هم هزینه کردن برای خرید اسباب بازی را یک هزینه اضافی و غیرضروری می‌شمردند.
اما امروزه با پیشرفت علم روانشناسی و افزایش آگاهی جامعه، همگان به این باور رسیده‌اند که اسباب بازی‌ها نقش بسیار مهمی در رشد و توسعه مهارت‌های کودکان ایفا می‌کنند. به حدی که برای انتخاب یا عدم انتخاب بعضی از اسباب بازی‌ها، والدین حساسیت زیادی دارند و این انتخابات را به عنوان یک جنبه مهم از تربیت کودکان خود می‌دانند.
انتخاب اسباب بازی صحیح برای کودکان برای آنها این فرصت را ایجاد می‌کند تا از سنین کم مهارت‌های کاربردی که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت را کسب کنند.
بیشتر بخوانید: معرفی 5 بازی جذاب با عروسک
بازی با اسباب بازی‌هایی مانند توپ یا خانه بازی، برای کودکان فرصتی فراهم می‌کند تا مهارت‌های حرکتی و فیزیکی خود را بهبود بخشند. این فعالیت‌ها، با تشویق کودکان به انجام حرکات مختلف از جمله پرتاب، گرفتن، و حرکات چرخشی، به تقویت عضلات و تعادل کمک می‌کنند.
به این ترتیب، بازی با اسباب بازی نه تنها به سرگرمی کودکان کمک می‌کند بلکه در توسعه مهارت‌های حرکتی و اجتناب از نشستن بی‌حرکت، نقش مثبتی دارد. این تجربه‌ها در زمان رشد حرکتی کودکان موثر هستند و به آنان اجازه می‌دهند تا با تمرین و تکرار، حرکات مختلف را درک کرده و کنترل کنند.
بازی‌های گروهی، مانند کارت بازی، به کودکان کمک می‌کنند تا مهارت‌های ارتباطی خود را بهبود بخشند. این بازی‌ها در محیطی گروهی انجام می‌شوند که فرایند تعامل با دیگران را ترویج می‌دهند. در این فعالیت‌ها، کودکان با قوانین بازی آشنا می‌شوند و برای رسیدن به هدف مشترک، مجبور به همکاری و تعامل می‌شوند.
بازی‌های گروهی می‌توانند به کودکان یاد بدهند که چگونه به دیگران گوش فرا دهند، نظرات خود را با احترام ابراز کنند و در تصمیم‌گیری‌های گروهی شرکت کنند. این تجربه‌ها باعث تقویت مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی شان می‌شود. همچنین، بازی‌های گروهی می‌توانند به کودکان یاد بدهند که چگونه با شکست‌ها و پیروزی‌ها به درستی برخورد کنند و هم‌زمان با دیگران همکاری کنند. این تجربیات در توسعه مهارت‌های اجتماعی، خودکنترلی و قدرت تفکر گروهی آنان تأثیرگذار است.
گاهی کودکان در حین بازی با اسباب بازی‌های خود به گونه‌ای خلاقانه و تخیلی عمل می‌کنند که می‌توان آن را به عنوان یک فعالیت پر از خلاقیت مشاهده کرد. به عنوان مثال، وقتی کودک با اسباب بازی لگو خانه‌ای می‌سازد و خود را مهندس ساختمان تصور می‌کند، او در واقع به یک دنیای خیالی و خودساخته فراخوانده می‌شود.
این فعالیت‌ها نقش بسیار مهمی در پرورش قوه تخیل و خلاقیت کودکان دارد. زمانی که کودکان با اسباب بازی‌های خود بازی می‌کنند، تخیل‌شان تحریک می‌شود و آنها ایده‌های جدید را در ذهن خود پدیدار می‌کنند. این اسباب بازی‌ها به کودکان امکان می‌دهند تا در جهان خیالی خود احساس استقلال کنند، داستان‌های جدید بسازند، و حتی نقش‌های مختلف را ایفا کنند.
پرورش خلاقیت از طریق بازی با اسباب بازی به کودکان کمک می‌کند تا در حل مسائل به روش‌های خلاقانه تر دست یابند. این فرآیند تفکر خلاقانه باعث تقویت استعدادهای ذهنی و خلاقیت در آینده می‌شود. به علاوه، تجربه بازی در دنیای خیالی با اسباب بازی به کودکان اعتماد به نفس بیشتری در ارتباط با ایده‌ها و خلقیات خود می‌دهد و آنها را به تجربه نوآوری و خلاقیت ترغیب می‌کند.
برخی از بازی‌ها چالش‌برانگیز هستند و کودکان با یک بار امتحان کردن ممکن است برنده نشوند و نیاز به تکرار بازی داشته باشند، مانند حلقه بازی هوش. در این نوع بازی‌ها، کودکان با چالش‌ها و مسائلی مواجه می‌شوند که حل آنها نیاز به زمان و تلاش مکرر دارد.
بازی‌های چالش‌برانگیز اغلب اجزای مختلفی دارند که برای کسب مهارت نیاز به تکرار و تمرین دارد. این فرآیند تکرار و تلاش در طول بازی، کودکان را به توسعه مهارت صبوری ترغیب می‌کند. آنها می‌آموزند که برای رسیدن به هدف و حل مسائل، نیاز به تحمل و صبر دارند.
این تجربه نه تنها مهارت‌های حل مسائل و هوشی را تقویت می‌کند، بلکه به کودکان یاد می‌دهد که در مواجهه با چالش‌ها و مشکلات، می‌توانند با صبر و تلاش موفق شوند. این مهارت ارزشمند در زندگی روزمره و مسیر رشد کودکان تاثیرگذار است.
بیشتر بخوانید: تاثیر اسباب بازی بر هوش هیجانی کودکان
اسباب بازی‌های الکترونیکی که با باتری کار می‌کنند و کلمات را تکرار می‌کنند، نقش مهمی در تقویت مهارت سخنوری کودکان ایفا می‌کنند، مانند عروسک کاکتوس سخنگو. این اسباب بازی‌ها به کودکان این امکان را می‌دهند که با شنیدن و تکرار کلمات، واژگان جدید را یاد بگیرند و درک بهتری از نحوه استفاده از آنها پیدا کنند.
همچنین، این تجربه‌ها باعث تقویت قدرت تلفظ و افزایش اعتماد به نفس در بیان خود می‌شود. بازی‌های سخنوری از طریق اسباب بازی‌های الکترونیکی به کودکان کمک می‌کنند تا الگوهای زبانی را درک کرده و به صورت صحیح آنها را به کار بگیرند.
همچنین، این اسباب بازی‌ها ممکن است از طریق داستان‌ها، آهنگ‌ها و تمرینات زبانی، کودکان را به صحبت کردن ترغیب کنند. این نوع اسباب بازی‌ها نه تنها جذابیت و سرگرمی را برای کودکان افزایش می‌دهند بلکه در پیشبرد مهارات زبانی و سخنوری آنها نقش بسزایی دارند و می‌توانند به توسعه دانش زبانی و ارتقاء ارتباطات زبانی کودکان کمک کنند.
رده سنی کودک
حتماً رده سنی کودک را در نظر بگیرید و اسباب بازی مناسب سن او را انتخاب کنید. این کمک می‌کند که بازی برای کودک جذاب باشد و او زود خسته نشود.
تطابق با جنسیت
هرچند گاهی پسران با عروسک‌ها سرگرم می‌شوند و دختران هم با توپ فوتبال بازی می‌کنند، اما بهتر است اسباب بازی انتخابی با جنسیت کودک همخوانی داشته باشد تا بیشتر او را جذب کند.
طراحی و رنگ بندی جذاب
اسباب بازی باید به صورتی طراحی شده باشند که کودک را جذب کنند. رنگ‌های جذاب و طرح‌های جالب می‌توانند توجه کودک را به خود جلب کنند.
اطمینان از ایمنی
اسباب بازی‌های ریز یا قابل جداشدن را برای کودکان انتخاب نکنید، زیرا ممکن است کودکان آن را در دهان بگذارند و این موضوع مخاطره‌آمیز برای سلامتی آنها باشد. این نکات به والدین کمک می‌کند تا اسباب بازی را با دقت انتخاب کرده و تجربه بازی مناسب و ایمنی را برای کودکان فراهم کنند.
در دهه‌های اخیر، نگرش والدین به اسباب بازی‌ها به‌عنوان یک وسیله مهم در رشد و توسعه کودکان به شدت تغییر کرده است. امروزه، همگان درک کرده‌اند که اسباب بازی‌ها نقش بسیار مهمی در تربیت و پرورش مهارت‌های اساسی کودکان ایفا می‌کنند. از تاثیرات مثبت این اسباب بازی‌ها می‌توان به تقویت مهارت‌های فیزیکی، برقراری ارتباط صحیح با دیگران، پرورش قوه تخیل و خلاقیت، کسب مهارت صبور بودن و تقویت مهارت سخنوری اشاره کرد.
انتخاب اسباب بازی مناسب با توجه به رده سنی و جنسیت کودکان، طراحی جذاب و رنگ‌بندی مناسب، ایمنی، مسائل مهمی است که والدین باید در نظر داشته باشند. با اینکه اسباب بازی‌ها ابزاری برای سرگرمی هستند، اما تاثیرات آن در تقویت مهارت‌ها و رشد جسمی و ذهنی کودکان بسیار چشمگیر است.
